در آموزش
کسبوکار پلتفرمی چیست و چه مزایایی دارد + انواع آن
فهرست محتوا
این روزها هر خبری که منتشر می‌شود، نام یک کسبوکار پلتفرمی (Platform Business Model) به گوشمان می‌رسد؛ از استارت‌آپ‌هایی که رفته رفته جای کسب‌وکارهای سنتی را اشغال می‌کنند گرفته تا شرکت‌هایی که بیزینس مدل خطی خود را به سمت کسبوکار پلتفرمی تغییر میدهند.
کسب‌وکارهای پلتفرمی چیز جدیدی نیستند ولی این روزها به هر صنعتی رسوخ می‌کنند. ما در زندگی روزمره خود از رفت‌وآمد به محل کار با استفاده از تاکسی‌های اینترنتی گرفته تا دریافت اعتبار از شرکت‌های لندتک، از پلتفرم‌های کسبوکار استفاده می‌کنیم.
پلتفرم کسبوکار چیست؟
کسبوکار پلتفرمی (پلتفرم کسبوکار) یک بیزینس مدل است که ارتباط بین تعداد زیادی از افراد یا گروه‌ها را آسان می‌کند. این ارتباط یا تعامل می‌تواند به شکل معاملات کوتاه‌مدت میان خریداران و فروشندگان باشد؛ و یا ممکن است زمینه را برای شکل‌گیری همکاری طولانی‌مدت برای دستیابی به یک نتیجه مشترک فراهم کند. کسب‌وکارهای پلتفرمی یک ساختار کلی و قانون‌مند برای شبکه‌ای از کاربران ایجاد می‌کنند که این تعاملات و ارتباطات کاری بتوانند در مقیاس بزرگ و در بستری یکپارچه شکل بگیرند.
در حالی که بیزینس مدل خطی و سنتی از طریق تولید محصولات یا ارائه خدمات برای مشتریان ارزش ایجاد می کنند، یک کسبوکار پلتفرمی خود محصول یا خدمتی تولید نمی‌کند؛ بلکه زمینه ارتباط بین ارائه‌دهندگان محصولات/خدمات و مشتریان را ایجاد و تسهیل می‌کند. این پلتفرم‌ها شبکه‌ای از مصرف‌کنندگان و فروشنگان کالا/ارائه‌دهندگان خدمات را ایجاد می‌کنند که به کاربران امکان تعامل و انجام تراکنش را می‌دهد.
فیسبوک، اوبر، آمازون، علی‌بابا و … همگی نمونه‌هایی از کسب‌وکارهای پلتفرمی هستند که به طور مستقیم موجودی زنجیره تأمین را تولید نمی‌کنند؛ بلکه بستر ارتباطی را ایجاد می‌کنند.
کسبوکار پلتفرمی چه چیزی نیست؟
نکته مهم این است که پلتفرم کسبوکار صرفا یک تکنولوژی نیست و نوعی بیزینس مدل است. افراد زیادی این اشتباه را مرتکب می‌شوند که یک کسبوکار پلتفرمی را با یک اپلیکیشن موبایل یا یک وب‌سایت اشتباه میگیرند، اما از این نکته غافل‌اند که پلتفرم کسبوکار فقط یک نرم‌افزار نیست؛ بلکه یک بیزینس مدل است که با گرد هم آوردن مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ارزش ایجاد می‌کند.
کسبوکار پلتفرمی یا خطی؟
به طور کلی کسب‌وکارهای خطی ارزشی را در قالب کالا یا خدمات ایجاد می‌کنند و سپس آن‌ها را به مشتریانی که در انتهای زنجیره تامین قرار دارند، می‌فروشند.
برخلاف کسب‌وکارهای پلتفرمی، کسب‌وکارهای خطی مالک کالاها یا خدمات خود هستند و در ترازنامه خود از آن‌ها نام می‌برند؛ اما کسب‌وکارهای پلتفرمی مالک کالا یا خدماتی که در پلتفرم معرفی می‌شود نیستند و فقط بستر ارائه آن‌ها به مشتریان را فراهم کرده‌اند.
برای مثال شرکت نتفلیکس را در نظر بگیرید که بینندگان برای دیدن فیلم‌ها و سریال‌های آن باید اکانت خریداری کنند. اگرچه نتفلیکس یک شرکت تکنولوژیکی است و خدمات خود را بر بستر وب و موبایل ارائه می‌دهد، اما بیزینس مدل آن خطی است زیرا خودش تولیدکننده فیلم‌ها و برنامه‌های شبکه است.
کسب‌وکارهای پلتفرمی در صدر اقتصاد جهانی
تعداد پلتفرمهایی که در رأس اقتصاد دنیا قرار میگیرند به سرعت در حال رشد است. در سال 2017 پنج شرکت برتر از نظر ارزش بازار، همگی کسب‌وکارهای پلتفرمی بوده‌اند. گوگل، اپل و فیسبوک به ترتیب سه پلتفرم کسب‌کار موفق هستند؛ اما این سه غول اقتصادی فقط نوک کوه یخ هستند. علاوه بر این سه مورد آمازون، eBay، اینستاگرام، یوتیوب، اسنپ‌چت، واتس‌اپ، Waze، اوبر، Airbnb، پینترست، سوشال فایننس، گیت‌هاب و غیره همگی کسب‌وکارهای پلتفرمی موفق در سطح دنیا هستند. برای مثال علی بابا 80 درصد از بازار تجارت الکترونیک چین را در اختیار دارد. در هند نیز پلتفرم‌های ملی سعی دارند با پلتفرم آمازون رقابت کنند.
حتی تحقیقات مجله فوربز نشان داده که سرمایه‌گذاران نیز کسب‌وکارهای پلتفرمی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند؛ و جای تعجبی ندارد که ارزش پلتفرم‌های کسبوکار بیشتر از کسب‌وکارهای خطی است.
اجزای یک کسبوکار پلتفرمی
پلتفرم کسبوکار با تسهیل تراکنش‌ها، ارزش خلق می‌کند؛ در نتیجه انجام درست تراکنش‌ها مهم‌ترین بخش طراحی پلتفرم است. هدف پلتفرم کسبوکار این است که ارتباطاتی که در این بستر شکل می‌گیرد را به تراکنش تبدیل کند. در این مدل فروشندگان، کالا/خدمات خود را در پلتفرم ارائه میدهند. سپس پلتفرم فروشنگان را به مشتریان وصل می‌کند. مشتریان با خرید کالا/خدمات تراکنش انجام میدهند و این چرخه تکرار می‌شود.
در نتیجه هر پلتفرم چهار عملکرد اصلی را انجام می‌دهد:
- ساخت شبکه مخاطبین
- اتصال صحیح شبکه فروشندگان به شبکه مخاطبان
- ارائه محصولات و خدمات اصلی
- تعیین قوانین و استانداردها
در واقع ابتدا باید کاربران را برای پیوستن به پلتفرم جذب کنند، سپس مخاطبان و فروشندگان را با یکدیگر تطبیق دهند و بستر لازم برای تسهیل تراکنش را ایجاد کنند. در آخر برای ایجاد اعتماد و حفظ کیفیت، استانداردها و قوانینی وضع کنند که به انجام تراکنش موفق کمک کند.
اعتبارینو چگونه به عنوان یک کسبوکار پلتفرمی فعالیت می‌کند؟
اعتبارینو به عنوان یک پلتفرم کسبوکار، ارتباط میان تامین‌کنندگان و تضمین‌کنندگان مالی، فروشندگان کالا/خدمات و متقاضیان اعتبار را برقرار می‌کند و فرآیند دریافت اعتبار را ساده‌تر کرده است. در این مدل، اعتبارینو منابع مالی مورد نیاز برای اعتبارگیرندگان را توسط بانک، موسسات مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا لیزینگ تامین می‌کند؛ در نتیجه متقاضیان دریافت اعتبار می‌توانند از سپرده بانکی، واحدهای سرمایه‌گذاری، چک یا سفته به عنوان ضامن استفاده کنند. مشتریان اعتبارینو پس از دریافت اعتبار، می‌توانند از شبکه پذیرندگان (فروشندگان کالا/خدمات) اعتبارینو محصولات یا خدمات مورد نیاز خود را به صورت اعتباری تهیه کرده و هزینه آن را بعدا بپردازند.
در پلتفرم اعتبارینو مزایای بسیاری برای هر یک از ارکان وجود دارد. برای مثال فروشندگان کالا/خدمات به یک مجموعه جدید از مشتریان دست پیدا می‌کنند؛ می‌توانند امکان خرید اقساطی را در اختیار مشتریان خود قرار دهند و از طرفی، درگیر فرآیند دریافت اقساط و اعتبارسنجی نمی‌شوند.
همچنین تمام فرآیندهای بانکی دریافت و اعطای اعتبار که باید بین خریداران و تامین‌کنندگان مالی صورت گیرد، توسط اعتبارینو انجام شده که باعث افزایش سرعت و سادگی کار برای هر دو گروه می‌شود.
انواع پلتفرم‌های کسبوکار
پلتفرم خدمات: یک خدمت را بر بستر یک پلتفرم ارائه میدهند.
پلتفرم محصول: یک محصول فیزیکی را بر بستر یک پلتفرم ارائه میدهند.
پلتفرم پرداخت: امکان پرداخت‌ها و انجام تراکنش‌های بانکی را فراهم می‌کنند.
پلتفرم سرمایه‌گذاری: پلتفرمهایی که امکان سرمایه‌گذاری در پرتفوهای مختلف و یا دریافت وام و اعتبار را فراهم می‌کنند.
پلتفرم شبکه‌های اجتماعی: شبکه‌های اجتماعی که هدف از آن‌ها ثبت‌نام کاربران جدید است.
پلتفرم ارتباطی: بستری که امکان ارتباطات اجتماعی مستقیم (مثل پیام رسان‌ها) را فراهم می‌کند.
پلتفرم‌های توسعه: بستری که برای توسعه نرم‌افزارهای مختلف برای دسترسی به داده‌ها از طریق یک API و یا نرم‌افزارهای open-source و رایگان استفاده می‌شود.
پلتفرم های محتوایی: پلتفرمهایی که در آن‌ها تراکنش‌ها بر تعامل افراد با یکدیگر و یا با رسانه‌های دیگر متمرکز است.
پلتفرم بازی اجتماعی: یک پلتفرم بازی محور که افراد در آن از طریق بازی با یکدیگر تعامل برقرار می‌کنند؛ این تعامل ممکن است به شکل همکاری یا رقابت باشد.
مزایای یک کسبوکار پلتفرمی
مدل کسبوکار پلتفرمی، دنیای کسبوکار را متحول کرده است. این مدل مزایای زیادی دارد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- رشد سریع‌تر و مقیاس‌پذیری بیشتر
پلتفرم‌های کسبوکار رشد و مقیاس‌پذیری بالایی دارند زیرا محدود به منابع مالی یا سرمایه‌های داخلی خود نیستند.
- خودکفایی بیشتر
پلتفرم‌های کسبوکار از “اثر شبکه‌ای دوطرفه” بهره می‌برند؛ به این معنا که تقاضا از عرضه خریداران و فروشندگان ایجاد می‌شود. این اثر باعث صرف هزینه تبلیغاتی کمتر برای جذب خریداران یا فروشندگان و بازاریابی دهان به دهان قوی‌تر می‌شود. همچنین یک وضعیت برد-برد ایجاد می‌کند که به کسب‌وکارهای پلتفرمی و ارائه‌دهندگان خدمات یا فروشندگان اجازه می‌دهد از کاربران سود ببرند.
- حل دغدغه‌های جذب مشتری و بازاریابی
پلتفرم‌های کسبوکار به دلیل برقراری ارتباطات بین فروشندگان و خریداران و یا ارائه‌دهندگان خدمت، بسیاری از مشکلات بازاریابی را برای فروشندگان حل می‌کند.
جمع‌بندی
پلتفرم‌های کسبوکار، نحوه انجام معاملات در شرکت‌ها و اقتصاد را متحول کرده‌اند. کسب‌وکارهای پلتفرمی نه تنها مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان را گرد هم می‌آورند و یک شبکه ارزشمند ایجاد می‌کنند، بلکه چالش‌های ارتباطی بین این دو گروه را حل می کنند و به افزایش تعداد معاملات موفق کمک می‌کنند.
دیدگاه ها
ارسال دیدگاه